Jak po kolei czytać „Opowieści z Narnii”?

„Opowieści z Narnii” autorstwa C.S. Lewisa to jedna z najbardziej ikonicznych serii książek dla dzieci i młodzieży. Odkąd została wydana po raz pierwszy w latach 50. XX wieku, zachwyca czytelników na całym świecie. Ta magiczna seria przenosi czytelników do świata pełnego fantastycznych postaci, epickich przygód i głębokich przesłań moralnych. Jednym z najczęstszych pytań, jakie zadają nowi czytelnicy, jest: w jakiej kolejności powinno się czytać te książki? Istnieją dwa główne sposoby: kolejność publikacji i kolejność chronologiczna. W tym artykule przyjrzymy się obu tym metodom, ich zaletom i wadom, oraz przedstawimy szczegółowe omówienie każdej z książek.

Czytanie „Opowieści z Narnii” to podróż przez bogato zbudowany świat, gdzie zwierzęta mówią, a magia jest częścią codzienności. Jednak nie jest to tylko prosta bajka dla dzieci. C.S. Lewis, będąc głęboko religijnym człowiekiem i profesorem literatury, wplótł w swoje dzieła wiele symboli i motywów, które można interpretować na wiele sposobów. Dlatego też sposób, w jaki podchodzimy do czytania tych książek, może znacząco wpłynąć na nasze doświadczenie.

Historia powstania „Opowieści z Narnii”

C.S. Lewis, profesor literatury angielskiej na Uniwersytecie w Oksfordzie, zaczął pisać „Opowieści z Narnii” w 1949 roku. Pierwsza książka z serii, „Lew, czarownica i stara szafa”, została opublikowana w 1950 roku. Lewis czerpał inspirację z mitologii, literatury klasycznej oraz własnych doświadczeń i przekonań religijnych. Seria składa się z siedmiu książek, które opowiadają historię magicznej krainy Narnii, jej mieszkańców oraz dzieci z naszego świata, które odwiedzają tę krainę i przeżywają tam niezwykłe przygody.

Inspiracje C.S. Lewisa były różnorodne. Jego przyjaźń z J.R.R. Tolkienem, autorem „Władcy Pierścieni”, miała znaczący wpływ na jego pisarstwo. Obaj pisarze byli członkami grupy literackiej o nazwie Inklings, która regularnie spotykała się, aby dyskutować o swoich dziełach. Lewis, podobnie jak Tolkien, wplatał w swoje historie elementy mitologii, a także wątki religijne, co jest szczególnie widoczne w postaci Aslana, symbolizującego Chrystusa.

Pierwsza książka z serii, „Lew, czarownica i stara szafa”, została zainspirowana obrazem lwa, który Lewis zobaczył w swojej wyobraźni. Ta wizja stała się początkiem wielkiej opowieści, która rozrosła się do siedmiu książek. Lewis napisał „Lwa, czarownicę i starą szafę” w 1950 roku, a następnie kontynuował serię, tworząc „Księcia Kaspiana”, „Podróż „Wędrowca do Świtu””, „Srebrne krzesło”, „Konia i jego chłopca”, „Siostrzeńca czarodzieja” i „Ostatnią bitwę”.

Każda książka została napisana jako samodzielna opowieść, jednak wszystkie są ze sobą powiązane wspólnymi postaciami, miejscami i tematami. Dzięki temu każda książka może być czytana niezależnie, ale razem tworzą one spójną i kompleksową historię Narnii. To właśnie ten aspekt sprawia, że decyzja o kolejności czytania może być tak trudna dla nowych czytelników.

Dwa główne sposoby czytania serii „Opowieści z Narnii”

Jak wspomniano wcześniej, istnieją dwa główne sposoby czytania „Opowieści z Narnii”:

1. Kolejność publikacji – czytanie książek w kolejności, w jakiej zostały pierwotnie opublikowane.
2. Kolejność chronologiczna – czytanie książek według chronologii wydarzeń w Narnii.

Kolejność publikacji pozwala na doświadczenie serii tak, jak była ona pierwotnie zaplanowana przez autora. Każda książka była pisana jako samodzielna opowieść, a Lewis wprowadzał nowe elementy świata Narnii w każdej kolejnej książce. Czytanie w tej kolejności pozwala zobaczyć, jak świat i jego historia rozwijają się w umyśle autora.

Kolejność chronologiczna natomiast oferuje spójniejszą narrację pod względem czasu. Pozwala śledzić wydarzenia w Narnii od jej stworzenia aż do końca. Może to być bardziej intuicyjne podejście dla tych, którzy chcą zrozumieć cały kontekst wydarzeń w tej magicznej krainie.

Oba podejścia mają swoje zalety i wady, a wybór zależy od osobistych preferencji czytelnika. Ważne jest, aby wiedzieć, czego szuka się w lekturze – czy jest to doświadczenie literackie zgodne z zamierzeniami autora, czy też spójna opowieść o magicznej krainie.

Kolejność chronologiczna vs kolejność publikacji „Opowieści z Narnii”

Kolejność publikacji:

1.  „Lew, czarownica i stara szafa” (1950)
2.  „Książę Kaspian” (1951)
3.  „Podróż „Wędrowca do Świtu”” (1952)
4.  „Srebrne krzesło” (1953)
5.  „Koń i jego chłopiec” (1954)
6. „Siostrzeniec czarodzieja” (1955)
7.  „Ostatnia bitwa” (1956)

Czytanie w kolejności publikacji pozwala czytelnikom doświadczać serii tak, jak była pierwotnie prezentowana przez autora. Każda książka dodaje coś nowego do świata Narnii, a Lewis stopniowo wprowadza nowych bohaterów, miejsca i wątki. Dzięki temu można zobaczyć, jak autor rozwijał swoje pomysły i jak ewoluował jego styl pisarski. Ponadto, niektóre elementy fabularne są bardziej zaskakujące, gdy są przedstawiane w tej kolejności.

Kolejność chronologiczna:

1. „Siostrzeniec czarodzieja”
2. „Lew, czarownica i stara szafa”
3.  „Koń i jego chłopiec”
4.  „Książę Kaspian”
5. „Podróż „Wędrowca do Świtu”
6.  „Srebrne krzesło”
7.  „Ostatnia bitwa”

Kolejność chronologiczna pozwala na śledzenie wydarzeń w Narnii w logicznej sekwencji czasowej. Zaczynając od stworzenia Narnii w „Siostrzeńcu czarodzieja” i kończąc na jej końcu w „Ostatniej bitwie”, czytelnik może lepiej zrozumieć rozwój krainy i postaci w niej występujących. Jest to bardziej spójne narracyjnie podejście, które może pomóc czytelnikom w pełniejszym zrozumieniu historii Narnii.

Oba podejścia mają swoje unikalne zalety. Kolejność publikacji zachowuje oryginalny sposób prezentacji serii, z elementami niespodzianki i rozwijającymi się pomysłami autora. Kolejność chronologiczna natomiast oferuje bardziej linearne i spójne doświadczenie narracyjne, które może być łatwiejsze do zrozumienia dla nowych czytelników. Wybór zależy od tego, jakiego rodzaju doświadczenia szuka się w lekturze „Opowieści z Narnii”.

Szczegółowe omówienie poszczególnych książek „Opowieści z Narnii”

1. „Siostrzeniec czarodzieja”

„Siostrzeniec czarodzieja” to pierwsza książka w kolejności chronologicznej, która opowiada o początkach Narnii. W tej historii poznajemy Digory'ego Kirke'a i jego przyjaciółkę Polly Plummer, którzy przypadkowo zostają przeniesieni do innych światów przez magiczne pierścienie stworzone przez wujka Digory'ego, Andrew. Podczas swoich podróży trafiają do umierającego świata Charn, gdzie budzą złą czarownicę Jadis, która później stanie się Białą Czarownicą w „Lwie, czarownicy i starej szafie”.

Książka ta przedstawia również stworzenie Narnii przez Aslana, wielkiego lwa, który śpiewa świat do istnienia. Czytelnicy dowiadują się, jak powstała magiczna kraina, jak pojawiły się mówiące zwierzęta oraz o źródle magii, która przenika cały świat. „Siostrzeniec czarodzieja” wprowadza również motyw walki dobra ze złem, który przewija się przez całą serię.

W „Siostrzeńcu czarodzieja” Lewis eksploruje temat odpowiedzialności za swoje czyny oraz konsekwencji, jakie niosą ze sobą nieprzemyślane decyzje. Digory i Polly muszą stawić czoła skutkom swoich działań, a ich przygody są pełne wyzwań i lekcji moralnych. Książka ta jest bogata w symbolikę i wątki, które rozwijają się w późniejszych częściach serii, co czyni ją idealnym punktem wyjścia dla czytelników zainteresowanych chronologiczną kolejnością wydarzeń.

2. „Lew, czarownica i stara szafa”

„Lew, czarownica i stara szafa” to najbardziej znana i najczęściej czytana książka z całej serii. Opowiada historię czwórki rodzeństwa – Piotra, Zuzanny, Edmunda i Łucji Pevensie – którzy zostają ewakuowani z Londynu podczas II wojny światowej i trafiają do domu profesora Kirke'a. Tam Łucja odkrywa starą szafę, która okazuje się być portalem do magicznej krainy Narnii.

W Narnii dzieci spotykają wiele fascynujących postaci, takich jak faun Tumnus, pan i pani Bóbr, oraz oczywiście Aslana. Muszą zmierzyć się z Białą Czarownicą, która rzuciła na Narnię wieczną zimę. Z pomocą Aslana i mieszkańców Narnii dzieci angażują się w walkę o wyzwolenie krainy.

Ta książka, choć jest drugą w kolejności chronologicznej, była pierwszą opublikowaną i często jest pierwszym kontaktem czytelników z Narnią. Zawiera wiele niezapomnianych scen, takich jak ofiara Aslana na Kamiennym Stole i jego zmartwychwstanie, które mają głębokie symboliczne znaczenie. „Lew, czarownica i stara szafa” jest nie tylko opowieścią o przygodach, ale również głęboką alegorią chrześcijańską, co czyni ją bogatą w treść na wielu poziomach interpretacji.

3. „Koń i jego chłopiec”

„Koń i jego chłopiec” to historia rozgrywająca się równocześnie z wydarzeniami z „Lwa, czarownicy i starej szafy”. Opowiada o młodym chłopcu Shasta, który ucieka z niewoli w krainie Kalormen wraz z mówiącym koniem Bree. Podczas swojej podróży spotykają Aravis, dziewczynę z arystokratycznej rodziny, również uciekającą przed niechcianym małżeństwem, oraz jej konia Hwin.

Shasta i jego towarzysze muszą pokonać wiele przeszkód, aby dotrzeć do Narnii i ostrzec jej mieszkańców przed nadchodzącym najazdem. Ich podróż jest pełna niebezpieczeństw, ale także momentów, które pozwalają im odkryć prawdziwą przyjaźń i odwagę.

Książka ta wprowadza czytelników w świat Kalormenu, z jego egzotyczną kulturą i obyczajami, które kontrastują z Narnią. „Koń i jego chłopiec” to również opowieść o tożsamości, odkrywaniu swojego prawdziwego ja oraz o przeznaczeniu. Shasta odkrywa swoje królewskie pochodzenie i swoją rolę w historii Narnii, co dodaje głębi jego postaci i historii.

4. „Książę Kaspian”

„Książę Kaspian” to opowieść o powrocie rodzeństwa Pevensie do Narnii, która zmieniła się znacznie od czasu ich ostatniej wizyty. Tym razem muszą pomóc młodemu księciu Kaspianowi odzyskać tron, który został mu odebrany przez jego złego wuja Miraza. Kaspian, wychowany w niewiedzy o prawdziwej historii Narnii, dowiaduje się o niej od swojego nauczyciela, doktora Corneliusa, i postanawia przywrócić prawowity porządek w krainie.

Rodzeństwo Pevensie, wraz z Kaspianem i jego sojusznikami – mówiącymi zwierzętami, karłami i innymi mieszkańcami Narnii – stają do walki przeciwko wojskom Miraza. Historia ta jest pełna epickich bitew, magii i odkryć, które pokazują, że Narnii nie da się łatwo podporządkować złu.

„Książę Kaspian” to opowieść o odwadze, lojalności i walce o sprawiedliwość. Kaspian musi pokonać swoje wątpliwości i stać się liderem, jakiego potrzebuje Narnii. Książka ta rozwija również wątek Aslana, który pojawia się, aby pomóc bohaterom w najbardziej krytycznych momentach. To historia o wierze i nadziei, która pokazuje, że nawet w najciemniejszych czasach można znaleźć światło.

5. „Podróż „Wędrowca do Świtu”

„Podróż „Wędrowca do Świtu”” to kolejna przygoda rodzeństwa Pevensie, tym razem w towarzystwie ich nieznośnego kuzyna Eustachego. Trafiają do Narnii przez obraz przedstawiający statek i dołączają do księcia Kaspiana w jego wyprawie na „Wędrowcu do Świtu” – statku, którym płyną na poszukiwanie siedmiu zaginionych baronów.

Podczas podróży odkrywają tajemnicze wyspy, walczą z morskimi potworami, spotykają smoki i inne magiczne stworzenia. Eustachy przechodzi dramatyczną przemianę, od egoistycznego i złośliwego chłopca do odważnego i lojalnego towarzysza. Każda wyspa, którą odwiedzają, niesie ze sobą nowe wyzwania i lekcje, które bohaterowie muszą przyswoić.

„Podróż „Wędrowca do Świtu”” to opowieść o odkrywaniu samego siebie, odkupieniu i dojrzewaniu. Książka ta jest pełna symboliki i głębokich przesłań, a także magii i przygód, które czynią ją jedną z najbardziej ekscytujących części serii. Kaspian, Edmund, Łucja i Eustachy muszą stawić czoła swoim lękom i słabościom, aby znaleźć zaginionych baronów i zakończyć swoją misję.

6. „Srebrne krzesło”

„Srebrne krzesło” to historia powrotu Eustachego do Narnii, tym razem w towarzystwie nowej bohaterki, Julii Pole. Zostają wezwani przez Aslana, aby odnaleźć zaginionego księcia Riliana, syna Kaspiana, który zniknął wiele lat wcześniej. Julia i Eustachy muszą wyruszyć na niebezpieczną wyprawę przez dzikie tereny Narnii, aby odnaleźć księcia i uwolnić go spod mocy złej królowej.

Podczas swojej podróży spotykają wiele niezwykłych postaci, takich jak melancholijny bagnolud Puddleglum, który dołącza do nich jako przewodnik. Muszą stawić czoła licznym niebezpieczeństwom, w tym zaczarowanym lasom, mrocznym podziemiom i groźnym stworzeniom.

„Srebrne krzesło” to opowieść o odwadze, determinacji i przyjaźni. Julia, Eustachy i Puddleglum muszą przezwyciężyć swoje wątpliwości i lęki, aby wypełnić swoją misję. Książka ta zawiera również głębokie przesłania moralne, dotyczące wiary i lojalności. Aslan, choć nieobecny fizycznie przez większość historii, jest stale obecny w sercach bohaterów, kierując ich i wspierając w trudnych momentach.

7. „Ostatnia bitwa”

„Ostatnia bitwa” to kulminacja serii, opowiadająca o końcu Narnii. Historia rozpoczyna się od pojawienia się oszusta, który udaje Aslana, oraz od tragicznych wydarzeń, które prowadzą do upadku krainy. Tym razem do Narnii zostają wezwani wszyscy dawni bohaterowie, aby stawić czoła ostatecznemu zagrożeniu.

Król Tirian, ostatni król Narnii, wraz z Julią, Eustachym i innymi bohaterami, muszą zmierzyć się z siłami zła, które dążą do zniszczenia ich świata. Książka jest pełna dramatycznych wydarzeń, epickich bitew i głębokich refleksji nad naturą dobra i zła, życia i śmierci.

„Ostatnia bitwa” to opowieść o nadziei i odkupieniu. Choć historia Narnii dobiega końca, C.S. Lewis przedstawia wizję nowej, lepszej rzeczywistości, gdzie bohaterowie mogą żyć wiecznie w spokoju i radości. Książka ta jest pełna symboliki religijnej, ukazującej ostateczne zwycięstwo dobra nad złem.

Korzyści z czytania w kolejności chronologicznej „Opowieści z Narnii”

Czytanie „Opowieści z Narnii” w kolejności chronologicznej ma swoje unikalne zalety. Po pierwsze, pozwala na śledzenie rozwoju świata Narnii od jego stworzenia aż do ostatecznego końca. Czytelnicy mogą zobaczyć, jak Narnia zmieniała się na przestrzeni wieków, jak ewoluowały jej królestwa i jak rozwijały się postacie.

Po drugie, kolejność chronologiczna pomaga lepiej zrozumieć motywacje i tło poszczególnych postaci. Na przykład, czytając najpierw „Siostrzeńca czarodzieja”, można lepiej zrozumieć genezę Białej Czarownicy i jej wpływ na Narnię, co dodaje głębi wydarzeniom z „Lwa, czarownicy i starej szafy”.

Kolejność chronologiczna może również ułatwić śledzenie fabuły i lepiej zrozumieć związki między różnymi książkami. Każda książka wnosi coś nowego do historii Narnii, a czytanie ich w kolejności wydarzeń pozwala na bardziej spójne doświadczenie.

Korzyści z czytania w kolejności publikacji „Opowieści z Narnii”

Czytanie w kolejności publikacji ma również swoje zalety. Po pierwsze, pozwala na doświadczenie serii tak, jak była pierwotnie zaplanowana przez autora. Każda książka była pisana z myślą o pewnym kontekście i odbiorcach, a czytanie ich w tej kolejności może pomóc lepiej zrozumieć zamierzenia autora.

Po drugie, kolejność publikacji pozwala na bardziej dynamiczne doświadczenie literackie. Elementy zaskoczenia i odkrywania są lepiej zachowane, gdy książki są czytane w tej kolejności. Czytelnicy mogą cieszyć się niespodziankami i rozwijającymi się wątkami, które C.S. Lewis wprowadzał stopniowo.

Kolejność publikacji może również lepiej oddać ewolucję stylu pisarskiego Lewisa. Jego sposób narracji i podejście do opowiadania historii zmieniało się z każdą kolejną książką, a czytanie ich w kolejności publikacji pozwala na zauważenie tych subtelnych zmian i rozwoju autora.

Podsumowanie

Decyzja, w jakiej kolejności czytać „Opowieści z Narnii”, zależy od indywidualnych preferencji każdego czytelnika. Kolejność chronologiczna oferuje spójniejszą narrację i lepsze zrozumienie tła wydarzeń, podczas gdy kolejność publikacji pozwala na doświadczenie serii tak, jak była pierwotnie zamierzona przez autora, z zachowaniem elementów zaskoczenia i rozwijających się wątków.

Bez względu na wybraną kolejność, „Opowieści z Narnii” to ponadczasowa seria, która zachwyca czytelników swoją magią, głębią i mądrością. Każda z książek wprowadza coś wyjątkowego do historii Narnii, a ich wspólne przesłanie o odwadze, lojalności, przyjaźni i wierze pozostaje uniwersalne i inspirujące dla czytelników w każdym wieku.

Książki z serii "Opowieści z Narnii" w edugaleria.pl: