Beniowski Oprawa miękka z opracowaniem

Beniowski. Poema - poemat dygresyjny Juliusza Słowackiego to jedno
z najbardziej interesujących dokonań literackich polskiego romantyzmu
oraz jedna z najdoskonalszych realizacji tego romantycznego gatunku (niektórzy znawcy
twierdzą, że Słowacki w Beniowskim przewyższył samego
Byrona). Właściwie można powiedzieć, że tradycja poematu
dygresyjnego w literaturze polskiej kończy się i zaczyna na Beniowskim.
Nie stworzono później równie oryginalnego poematu dygresyjnego, wszelkie realizacje
tego gatunku miały charakter naśladowczo-epigoński.

Ten nieukończony utwór posiada ciekawą historie
wydawniczą. Składa się on z dziesięciu pieśni pisanych
oktawą oraz licznych luźnych fragmentów. Powstawał w latach 1840-46,
za życia Słowackiego tylko pierwsze pięć pieśni ujrzało
światło dzienne (wydane w Lipsku w 1841), kolejne pieśni (6-10) oraz
większość fragmentów była ogłaszana od roku 1852 w Pismach
pośmiertnych poety. Całe dzieło w zrekonstruowanym przez Juliusza
Kleinera (największy badacz i wydawca dzieł Słowackiego) układzie
zostało wydane dopiero w roku 1921 (Kraków) w serii „Biblioteka Narodowa”.

Ten obszerny utwór zwykło się dzieli na trzy części
o odrębnych charakterach, scalonych jednak dzięki głównemu bohaterowi
(Beniowski) oraz dominującej postaci narratora:
1) pierwsze pięć
pieśni opublikowane przez autora – ta część przypomina
„kapryśną epikę L. Ariosta” (swobodna zmiana tematów
, stylów oraz postaw narratora);
2) pieśń od szóstej do dziesiątej
oraz fragmenty z lat 1841 i 1842 (tzw. red. B) mają charakter epiki przygodowo-rycerskiej,
nawiązującej do stylu T. Tassa;
3) fragmenty z 1844 i 1846 są
już (jak cała ówczesna twórczość Słowackiego) związane
z genezyjską filozofią dziejów.
Najważniejsza część
tekst z punktu widzenia procesu historycznoliterackiego stanowi pierwsze pięć
pieśni, przede wszystkim dlatego, że to one weszły w obieg czytelniczy
i wyznaczyły model gatunkowy poematu dygresyjnego w literaturze polskiej.